Maria Agata Szymanowska

Maria Szymanowska z domu Wołowska herbu (ur. 14 grudnia 1789 w Warszawie, zm. 24 lipca 1831 w Petersburgu) – pierwsza polska kompozytorka i pianistka o międzynarodowej sławie. Jedna z pierwszych kobiet pianistek w historii kultury europejskiej.

Pochodziła z uszlachconej rodziny frankistów. Pisała liczne utwory na fortepian, m.in. etiudu, nokturny, walce, polonezy, mazurki i pieśni. Z małżeństwa z frankistą Józefem Szymanowskim herbu Młodzian (zm. 1832) miała troje dzieci, bliźniaki Helenę (1811–1861, zamężną Malewską) i Romualda (1811–1840, inżyniera) oraz Celinę (1812–1855, żonę Adama Mickiewicza) ale małżeństwo zakończyło się rozwodem. Po rozwodzie rozpoczęła karierę zawodowej pianistki. Poza Polską, Szymanowska koncertowała w Niemczech, Francji, Anglii, Włoszech, Holandii, Szwajcarii, Czechach, na Ukrainie, Litwie, i w Rosji.

W 1810 w Paryżu swą grą przyciąga uwagę kilku sławnych postaci. Luigi Cherubini, w dowód podziwu i szacunku, dedykuje jej Fantazję C-dur.

W Berlinie i Londynie grała na królewskich dworach. W KIjowie koncertowała razem z „polskim Paganinim” Karolem LIpińskim. W Weimarze iMariańskich Łaźniach (latem 1823) dla Goethego, który otoczył ją ogromnym uwielbieniem, czego dowodem jest jego wiersz Pojednanie i listy, w których nazywa ją „czarowna Wszechmogąca w królestwie dźwięków”. Nocturn Szymanowskiej Le Murmure [Szmer] szybko staje się utworem niezwykle popularnym. Z Londynu udała się przez Genewę do Włoch, zaopatrzona w listy polecające od Rossiniego. W marcu 1825 roku grała w Luwrze, a później w Amsterdamie i Londynie.

W Warszawie 15 stycznia i 7 lutego 1827 triumfowała w Teatrze Narodowym. Wśród publiczności prawdopodobnie był 17-letni Fryderyk Chopin. Miasto rodzinne opuściła na zawsze 1 listopada 1827, by przeprowadzić się na stałe do Petersburga, gdzie dzieliła czas między wychowanie córek, kompozycję (Ballaby Mickiewicza, Nokturn b-moll), koncerty i lekcje. Tam spędziła ostatnie lata życia, gdzie była nadworną pianistką i prowadziła słynny w mieście salon, który odwiedzali przedstawiciele kosmopolitycznej elity stolicy Rosji, wśród nich najwybitniejsze postacie muzyki i literatury: m.in. Puszkin, Glinka, Karamzin, Mickiewicz, Piotr Waziemski, Iwan Kryłow, malarze Oleszkiewicz, Orłowski i Wańkowicz.

Zmarła w Petersburgu podczas epidemii cholery, dlatego też została pochowana na specjalnym cmentarzu, nazwanym później Mitrofanijewskim (św. Mitrofana). Mogiła, jak i cały cmentarz nie zachowały się do naszych czasów.

25 września 2010 odsłonięto jej symboliczny nagrobek na petersburskiej Nekropolii Mistrzów Sztuki. 27 czerwca 2013 r. w kamienicy przy ul. Italiańskiej 15, gdzie mieszkała w latach 1828-31, odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową.

Źródło: Wikipedia

Literatura poświęcone Marii Szymanowskiej:
- Maria Iwanejko, Maria Szymanowska, PWM, Kraków 1959
- Teofil Syga i Stanisław Szenic, Maria Szymanowska i jej czasy, PIW 1960
- Igor Bełza, Szymanowska, PWM 1987
- Sławomir Dobrzański, Maria Agata Szymanowska, Polish Music Center - University of Southern California, 2006